اگرچه برنج شفته قوت اصلی مردمان شریف چین و ژاپن و کره است اما از آنجایی ما ایرانی هستیم و به خوش خوراک بودن معروف، حتماً باید برنجی که می خوریم دان دان شده و حسابی خوش ظاهر باشد.
بنابراین طبیعی است که از شفته شدن برنج چندان خوشمان نیاید و یکی از شروط اصلی خوشمزه بودن غذا را قد کشیدن و سوا بودن دانه های برنج از هم بدانیم؛ به خصوص که روی برنج ایرانی تعصب خاصی داریم و شفته شدن برنج ایرانی جایی در قاموسمان ندارد!
با همه این ها همیشه ممکن است برنج به دلایل مختلفی از جمله زیاد جوشیدن، تازه بودن و غیره شفته شود که در این صورت به راه حل شفته شدن برنج نیاز خواهید داشت؛ یعنی همان چیزی که در این مطلب برایتان خواهیم گفت.
به چه برنجی برنج شفته شده می گویند؟
اگر بعد از پخت برنج متوجه شدید که ظاهری چسبنده و خمیری مانند پیدا کرده و دیگر خبری از آن بافت مجزا و دانه دانه نیست؛ با پدیده ای به نام شفته شدن روبرو شده اید که یکی از مشکلات متداول خانم ها در پخت برنج است.
حالا که متوجه شدید برنج شفته یعنی چه، خوب است بدانید که نقطه مقابل این مشکل، سفت شدن برنج است! در ادامه دلایل شفته شدن برنج ایرانی و همین طور “علت خمیر شدن برنج کته” را توضیح خواهیم داد.
اما پیش از آن بد نیست بدانید که همیشه هم شفته شدن برنج ناگهانی و بدون برنامه رخ نمی دهد بلکه در پخت یک سری غذاها حتماً باید برنج را طوری بپزیم که شفته و خمیری شود.
3 علت اصلی شفته شدن برنج
دلایل مختلف و متعددی برای شفته شدن برنج وجود دارد اما به طور معمول آنچه باعث شفته شدن برنج ایرانی می شود یکی از موارد زیر است:
- جوشاندن برنج در آب زیاد: رایج ترین دلیل شفته شدن برنج این است که مقدار آبی که برای جوشاندن آن استفاده شده خیلی بیشتر از مقدار برنج باشد؛
- زیاد ماندن برنج در آب جوش: اصلی ترین علت شفته شدن برنج ایرانی و گاهی حتی برنج خارجی، بیش از حد جوشیدن آن است. هرچه برنج مدت بیشتری در آب جوش باقی بماند، نرم تر شده و احتمال شفته شدن آن هم بیشتر خواهد شد؛
- تازه بودن برنج: اگر برنج تازه برداشت شده باشد در پخت آن با چالش شفته شدن مواجه خوهید شد زیرا برنج تازه در مقایسه با برنج های کهنه به جوش کمتری نیاز دارد؛
حالا که با مهم ترین و اصلی ترین علت شفته شدن برنج کته آشنا شدید، قصد داریم موثرترین و کاربردی ترین راه حل شفته شدن برنج کته و آبکش را در قالب چند ترفند عالی خدمتتان معرفی کنیم.
ترفندهای جلوگیری از شفته شدن برنج در هنگام پخت
برای جلوگیری از شفته شدن برنج در هنگام پخت خوب است که یک سری راهکار و ترفند بلد باشید تا در صورت نیاز فوراً بتوانید از آن ها استفاده کنید. همچنین در آشپزی روزمره هم پیشنهاد می شود این ترفندها را بکار بگیرید.
به این ترتیب برنجی که می پزید از لحاظ زیبایی ظاهری و دان دان شدن و همین طور طعم و مزه کاملاً عالی و درجه یک می شود.
از جمله اصلی ترین و موثرترین ترفندها و در واقع راه حل شفته شدن برنج شامل خیس کردن آن در آب نمک، پخت برنج در قابلمه مناسب، آب و روغن زدن به آن و غیره است.
بدون اغراق بگوییم این ترفندها جزو فوت و فن های مخصوص سرآشپز و خانه داری است که هرکسی به شما نمی گوید و هرجایی آن ها را نخواهید دید.
اما ما ادامه این مطلب را به معرفی ترفندهای جلوگیری از شفته شدن برنج ایرانی اختصاص داده ایم تا به راحتی بتوانید همچون یک سرآشپز حرفه ای، آشپزی کنید.
خیساندن برنج در آب نمک
موثر ترین روشی که به کمک آن می توانید از شر شفته شدن برنج خلاص شوید، خیس کردن برنج درون آب نمک است.
به این صورت که قبل از پخت به مدت یک تا دو ساعت برنج را درون آب نمک بخیسانید. پیشنهاد می شود به منظور پیشگیری از شفته شدن برنج کته (خمیر شدن برنج کته) به ازای هر دو پیمانه برنج خشک، یک قاشق نمک بریزید و برای جلوگیری از شفته شدن برنج آبکش هم بهتر است که به ازای هر پیمانه برنج خشک، یک قاشق نمک اضافه کنید.
توصیه می کنیم برای خیس خوردن هرچه بهتر برنج در آب نمک، اول آن را بشویید و سپس در یک ظرف آن قدری آب بریزید که تا بالای دانه های برنج برسد.
حالا می توانید بسته به نوع پختی که مدنظرتان است، نمک را به مقدار گفته شده اضافه کنید.
پخت برنج در قابلمه مناسب
اگر می خواهید برنجتان حسابی عالی از آب در بیاید و با مشکل شفته شدن برنج ایرانی و حتی شفته شدن برنج پاکستانی یا دیگر انواع برنج روبرو نشوید و همه از شما به عنوان کدبانویی یاد کنند که از هر انگشتش یک هنر میبارد، توصیه می کنیم برنج را در قابلمه ای با اندازه مناسب بپزید.
چرا که کوچک بودن قابلمه باعث می شود برنج فضای کافی برای قد کشیدن و باز شدن نداشته باشد در نتیجه پس از پخت شفته و شُل خواهد شد؛ بنابراین خوب است که برنج خام را در قابلمه ای بپزید که اندازه آن 2 برابر بزرگ تر باشد.
اضافه کردن آب و روغن به برنج
از دیگر کارهایی که مانع شفته شدن برنج می شود، افزودن آب و روغن به آن است؛ بنابراین اگر می خواهید برنج به خوبی بپزد، به عنوان یک ترفند شفته شدن برنج باید بگوییم همین که در هنگام پخت دو قاشق غذاخوری روغن را به آن اضافه کنید، کفایت می کند.
از این ها گذشته چه در کته کردن برنج و چه در آبکش کردن آن اگر به مقدار کافی آب اضافه نکنید، بدون شک برنج شما خراب و شفته خواهد شد. جالب است بدانید کم بودن میزان آب و روغن علاوه بر مشکل شفته شدن می تواند علت سفت شدن برنج هم باشد.
هم زدن به موقع و به اندازه برنج
با توجه به اینکه هم زدن برنج در حین پخت ممکن است باعث چسبندگی دانه های آن و در نهایت شفته شدنش شود، توصیه می کنیم وقتی برنج در حال قل زدن است، آن را هم نزنید.
در عوض بهتر است که پس از نمک و روغن زدن به برنج یکی دو بار آن را هم بزنید.
با این کار دانه های برنج، روغن و نمک به خوبی با هم ترکیب می شوند و این گونه برنج می تواند سر فرصت و به بهترین نحو ممکن بپزد.
نحوه نجات دادن و چاره برنج شفته شده
تا اینجا با کاربردی ترین و موثرترین روش های جلوگیری از شفته شدن برنج آشنا شدید؛ حالا دیگر به خوبی می دانید در هنگام کته یا آبکش کردن برنج چکار کنید تا برنجتان خیلی نرم و شفته نشود.
با همه این ها آمدیم و برنج شل شد، مبادا غصه بخورید و ناراحت شوید که برای حل مشکل شفته شدن برنج هم یک سری راهکارها وجود دارد.
از جمله راه های چاره شفته شدن برنج سرو آن به صورت قالب، ته دیگ انداختن و غیره است.
که در ادامه هر یک از این ها را به طور کامل توضیح خواهیم داد تا به خوبی متوجه شوید که اگر برنج کته شفته شد چه کنیم؟!
1. سرو برنج به صورت قالبی
اگر تابه حال تجربه سرو برنج در قالب هایی به شکل قلب، گل، گرد و غیره را نداشته اید، باید بگوییم تنها در صورتی میتوان پلو را به صورت قالبی و قرتی سرو کرد که نرم تر از حد معمول باشد.
بنابراین اگر کار از کار گذشت و برنجتان شفته شد، به جای این که زانوی غم بغل بگیرید آن را در قالب های آماده سرو کنید؛ این گونه نه تنها شفته بودن آن زیاد به چشم نمی آید بلکه می توانید پز هنرمندی و کدبانو بودتان را هم بدهید!
2. ته دیگ نان یا سیب زمینی بیندازید
بعد از شفته شدن برنج راهکار نجات دهنده دیگری که وجود دارد، استفاده از نان یا سیب زمینی برای ته دیگ است. بی تعارف بگوییم اغلب ما ایرانی ها جزو ته دیگ خورهای دو آتیشه هستیم.
حتی بسیاری از مردم ترجیح می دهند سر سفره به جای برنج، ته دیگ بخورند آن هم ته دیگی که رویش خورشت ریخته شده و حسابی لذیذ و آبدار است.
به خصوص اگر مهمان داشته باشید به احتمال زیاد دیدن آن ته دیگ های خوش رنگ و لعاب دهانشان را آب می اندازد و بعید می دانیم که دیگر تمایل زیادی به پلو خوردن داشته باشند؛ در نتیجه شفته بودن برنج هم به چشم نمی آید و توی ذوق نمیزند.
3. آبکش کردن برنج شفته
تفاوتی ندارد که برنج را کته کرده اید با آبکش، در هر صورت اگر برنج شما شفته شد و در عین نرم بودن مقداری آب هم داشت، باید بگوییم هنوز هم جای امیدواری وجود دارد!
به این صورت که بدون دست دست کردن، برنج شفته را درون آبکش بریزید و با آب شدیداً سرد بشویید. با این کار نه تنها لعاب اضافه برنج خارج می شود بلکه آب سرد جلوی نرم شدن بیشتر آن را می گیرد. بله به این می گویند یک راهکار فوق العاده عالی و نجات بخش!
4. دست به دامن روغن داغ داغ شوید
تا به اینجا متوجه شدید که بعد از شفته شدن برنج نمی توان انتظار داشت که با انجام راهکاری بتوان آن را مثل یک پلوی عالی و خوش ظاهر درآورد؛ با این حال روش هایی وجود دارند که به بهتر شدن ریخت و قیافه برنج شفته کمک کرده و در واقع آن ظاهر شل و چسبنده پلو را کاور می کنند.
یکی از این راهکارها این است که دست به دامن روغن داغ داغ شوید. بله می دانیم که به سلامتی خود اهمیت زیادی می دهید و تا جایی که بتوانید برنج را کم روغن می پزید اما چه کنیم که شرایط فورس ماژور است و چاره دیگری نداریم!
پس بیایید همین یکبار ناپرهیزی کنید و روغن یا کره بسیار داغ را روی برنج شفته شده بریزید. با این کار دانه های برنج از هم جدا می شوند و ظاهری نسبتاً آبرومند و اصطلاحاً دان دان شده پیدا می کنند.
غذاهایی که می توان با برنج شفته شده درست کرد
اگرچه بعد از شفته شدن برنج، اغلب ماها فوراً به دنبال راهی هستیم که بتوانیم این پلوی بیش از حد نرم و شل را رو به شفا بیاوریم؛ به خصوص اگر وقت کم باشد و مهمان هم داشته باشیم که دیگر قوز بالای قوز می شود!
اما گاهی شرایط این طور نیست و شفته شدن برنج یک توفیق اجباری ایجاد می کند تا غذایی متفاوت و خوشمزه بپزیم. از جمله غذاهایی که می توان با برنج شفته شده درست کرد شامل کوفته برنجی، سوپ برنج، برگر برنج و غیره است.
در واقع پخت این غذاها می تواند به عنوان راه حلی برای استفاده مفید از برنج شفته شده در نظر گرفته شود؛ حتی می توانید شیرینی با برنج شفته را امتحان کنید و ببینید که چقدر عالی می شود!
علاوه بر این گاهی واقعاً نیاز داریم برنج را شفته و خمیری بپزیم تا بتوانیم یک چنین غذاهای خوشمزه و لذیذی درست کنیم. همه چیز بستگی به این دارد که چطور به قضیه نگاه کنید و چه نیازی داشته باشید!
1. کوفته برنجی
یکی از غذاهای فوق العاده خوشمزه ای که برای آن به برنج شفته احتیاج داریم، کوفته برنجی است.
در پخت این غذا شفته و نرم بودن برنج آن قدری اهمیت دارد که اگر برنج شفته نباشد، کوفته ها اصلاً خوب از آب در نمی آیند.
بنابراین اگر برنجتان شفته شد یا این کلاً دوست داشتید یک غذای خوش طعم و متفاوت بپزید، پیشنهاد می کنیم برنج را نرم و شفته در بیاورید و با افزودن لپه، گوشت چرخ کرده، تخم مرغ و غیره آن را گرد کرده و سپس در روغن سرخ کنید.
2. سوپ برنج
سوپ برنج یکی از آن غذاهای بین المللی خوشمزه است که خواص و فواید زیادی هم برای بدن دارد. برای تهیه این سوپ حتماً باید برنجتان شفته و نرم باشد وگرنه دیگر نمی توان به آن سوپ گفت و همچنین از لذیذ و خوش خوراک بودنش کم می شود.
از همه این ها که بگذریم برای پخت این سوپ سالم، مقوی و البته آسان علاوه بر برنج شفته به عصاره مرغ، کلم بروکلی، سیب زمینی، هویج و گوجه رنده شده، پیاز و غیره هم نیاز خواهید داشت.
اگر وسوسه شدید که این سوپ عالی و خوش طعم را بپزید کافی است همین حالا مقاله آموزش پخت سوپ برنج را مطالعه کنید.
3. برگر برنج
اگر جزو افرادی هستید که علاقه شدیدی به غذاهای فست فودی و خاص دارند شک نکنید که از برگر برنج یا همان رایس برگر خوشتان می آید. این غذا شبیه همبرگر است با این تفاوت که به جای نان از برنج استفاده می شود.
به این صورت که باید برنج شفته را به صورت قالبی و تقریباً گرد در بیاورید و سپس از گوشت چرخ کرده و چاشنی های معمول برای درست کردن برگر استفاده کنید.
به همین راحتی می توانید یک غذای کاملاً سالم و خوشمزه با شکل و شمایل فست فودی درست کنید!
شرط می بندیم که وسوسه شدید برگر برنج بپزید پس همین حالا از مقاله آموزش پخت برگر برنج (رایس برگر) کمک بگیرید.
سخن آخر
در این مطلب درباره دلایل شفته شدن برنج ایرانی توضیح دادیم همچنین چند راه حل شفته شدن برنج را معرفی کردیم تا در صورت نیاز بدانید که برای رفع شفته شدن برنج چه باید کرد.
از این ها گذشته چند غذای عالی معرفی کردیم که بعد از شفته شدن برنج می توانید آن ها را بپزید و میل کنید و دیگر نگران جلوگیری از شفته شدن برنج نباشید!
سوالات متداول
دلیل شفته شدن برنج چیست؟
آب زیاد، جوشیدن طولانی مدت، هم زدن زیاد، نوع برنج، کهنه یا نامرغوب بودن برنج
راهکارهای جلوگیری از شفته شدن برنج کته کدام است؟
اندازه گیری دقیق آب، جوشیدن ملایم، هم زدن کمتر، دم کشیدن مناسب، انتخاب برنج خوب و مرغوب، قابلمه مناسب و شستن برنج.
برنجم شفته شده چیکار کنم؟
کمی آبلیمو به برنج اضافه کنید تا چسبندگی اش کم تر شود همچنین در یک اقدام جالب می توانید برنج شفته را درون تابه تفت دهید تا رطوبت اضافی اش گرفته شود.
علت لعاب زیاد برنج چیست؟
علت لعاب زیاد برنج معمولاً به دلیل میزان بالای نشاسته در دانه های برنج است. وقتی برنج در آب خیسانده یا پخته می شود، نشاسته آن آزاد شده و به آب می رود. همین باعث لعاب دار شدن آب برنج و در نهایت شفته شدن آن پس از پخت خواهد شد.
چنین چیزی بیشتر در برنج های دانه بلد یا برنج های یرانی مثل برنج طارم و برنج هاشمی دیده می شود چرا که این برنج ها نشاسته بیشتری دارند.
چکار کنیم که لعاب برنج کمتر شود؟
اگر می خواهید لعاب برنج کمتر شود می توانید قبل از پخت، آن را خوب بشورید تا نشاسته اضافه اش شسته شود. همچنین پخت برنج با آب کم یا روش هایی مثل بخارپز کردن می تواند از تولید لعاب زیاد جلوگیری کند.
برنج کته شفته شده چیکار کنم؟
چاره برنج شفته شده (آن هم برنج کته ای که شل و شفته شده) آبکش کردن با آب سرد، ته دیگ نان یا سیب زمینی انداختن (برای پرت کردن حواس مهمانان از نرمی برنج)، اضافه کردن کمی روغن داغ یا کره، باز گذاشتن درب قابلمه، هم نزدن برنج تا حد امکان است.
علت شفته شدن برنج در پلوپز چیست؟
زیاد بودن آب برنج، نوع و کیفیت برنج، دم کشیدن خیلی طولانی، اشتباه بودن تنظیمات پلوپز، کامل بسته نشدن درب پلوپز.
منبع: tasteofhome