پروژه «کریدور زنگزور»، راهی به طول حدود 32 کیلومتر است که می‌تواند ارتباط زمینی میان آذربایجان و نخجوان را از طریق استان سیونیک ارمنستان فراهم کند. این ایده پس از توافق آتش‌بس قره‌باغ مطرح شد و از یک سو توسط باکو و آنکارا حمایت و از سوی دیگر با واکنش‌های تند تهران روبه‌رو شده است.
«توماس باراک»، نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه و سفیر ایالات متحده در ترکیه، در نشست خبری نیویورک اعلام کرد که واشنگتن پیشنهاد کرده یک شرکت خصوصی آمریکایی برای مدت 100 سال کنترل این مسیر را برعهده گیرد تا مذاکرات صلح بین باکو و ایروان تسهیل شود. او گفت: «ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر 32 کیلومتر جاده اختلاف دارند، اما این موضوع شوخی نیست.»
نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، ضمن رد واگذاری هرگونه حاکمیت بر قلمرو خود به طرف ثالث، تأکید کرده که پیشنهادهایی از سوی واشنگتن و پایتخت‌های دیگر دریافت شده اما هرگونه تغییر در وضعیت این گذرگاه باید با احترام کامل به تمامیت ارضی ارمنستان انجام شود.
سخنگوی نخست‌وزیر ارمنستان در گفت‌وگو با خبرگزاری «آرمن پرس» تأکید کرد: ما رفع انسداد زیرساخت‌های منطقه را در چارچوب حاکمیت، تمامیت ارضی و صلاحیت قضایی ارمنستان می‌دانیم و هیچ گزینه دیگری قابل پذیرش نیست.
بنابر گزارشی از بنیاد کارنگی، اتحادیه اروپا نیز پیش‌تر طرح مشابهی برای مدیریت شفاف و بی‌طرفانه عبور کالا در مسیر کریدور زنگزور ارائه داده بود، اما طراحان اروپایی نیز بر حفظ حاکمیت ارمنستان تأکید داشتند.
مهدی سبحانی، سفیر ایران در ارمنستان، در نشست خبری اعلام کرد: «با رفع انسداد مسیرهای حمل و نقل در منطقه مخالفتی نداریم، اما این امر باید در چارچوب حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها صورت گیرد و منافع ایران در آن لحاظ شود.» او افزود که تهران هیچ تهدیدی در تنوع‌بخشی سیاست خارجی ارمنستان نمی‌بیند، تا زمانی که به مصالح ایران آسیبی نرساند.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز اخیراً در سخنانی گفت که کریدور زنگزور «خط قرمز» تهران است و هرگونه تغییر وضعیت این مسیر با واکنش قاطع ایران مواجه خواهد شد.
نگرانی اصلی تهران، کاهش نقش ژئوپولیتیکی ایران در کریدور شمال–جنوب است؛ مسیری که می‌تواند ایران را به روسیه و اروپا متصل کند و از اهمیت بالایی در ترانزیت کالا برخوردار است. مخالفان معتقدند کریدور زنگزور ممکن است دسترسی زمینی ایران به ارمنستان را تحت تأثیر قرار دهد و موازنه قدرت را به نفع ترکیه و آذربایجان تغییر دهد.
در مجموع، تهران با گشایش خطوط مواصلاتی در جنوب قفقاز موافق است اما اصرار دارد که هیچ تغییری در حاکمیت ارمنستان یا منافع ایران ایجاد نشود و کنترل این مسیر در اختیار هیچ نهاد خارجی یا شرکت ثالث قرار نگیرد.
/انتهای خبر/